Familiebank en aangifte inkomstenbelasting
"Ik heb op 1 februari 2020 geld geleend van mijn ouders, in totaal € 50.000. De lening was voor mijn appartement in Enschede. Ik betaal maandelijks rente en aflossing aan mijn ouders. Er is een leningsovereenkomst opgesteld. Hoe verwerk ik dit in mijn aangifte inkomstenbelasting?"
De rente op de lening van uw appartement is aftrekbaar. Met een aantal dingen moet u rekening houden:
- Voor leningen / hypotheken op een eigen woning geldt sinds enkele jaren een extra eis dat er moet worden afgelost om de rente aftrekbaar te houden.
- De lening moet annuïtair worden afgelost.
- Tevens moet u de lening doorgeven aan de Belastingdienst.
- De ouders moeten de vordering in hun aangifte in box 3 aangeven, in 2020 nog niet omdat de vordering per 1 februari 2020 nog niet bestond. De rente die uw ouders ontvangen is onbelast, bij u is de rente aftrekbaar.
Verstrekken gegevens aan de Belastingdienst
U moet de gegevens aangaande de familiebank lening of lening van de ouders aan de Belastingdienst verstrekken bij het indienen van de aangifte Inkomstenbelasting (artikel 17b lid 1 uitvoeringsregeling IB) . Doet u dit niet (of niet tijdig) dan is de rente niet aftrekbaar. Zie hiertoe een arrest van de Hoge Raad d.d. 19 november 2021 (ECLI:NL:HR:2021:730) . De Hoge Raad oordeelt dat het vanaf 2016 in de aangifte vermelden van de leninggegevens voorwaarde is om de lening tot de eigenwoningschuld te rekenen. Door dit niet te doen, kan de door de vader verstrekte lening in 2016 niet tot de eigenwoningschuld worden gerekend en is de door de dochter betaalde rente niet aftrekbaar.
Nieuws familiebank 2021
Op 21 april 2021 is het interne beleid van de Belastingdienst omtrent de familiebank iets duidelijker geworden (via een WOB-verzoek). Belangrijke onderdelen voor de Belastingdienst zijn:
- Is de rente redelijk? De Belastingdienst vindt een opslag van 0,2% redelijk. Bij een hogere rente wordt kritisch gekeken naar de reden.
- Is er sprake van een lening (aflossing)? De lening moet schriftelijk worden vastgelegd op grond van zakelijke voorwaarden. Tevens moet er sprake zijn van (a) zekerheid, (b) redelijke rente, (c) terugbetalingsverplichting. Als er geen sprake is van een lening, dan kan er sprake zijn van een schenking.
- Is er fiscaal ook een lening overeengekomen? Dit wordt beoordeeld op grond van artikel 3:119a Wet IB 2001. Dus is de schuld aangegaan voor de aankoop, het onderhoud of verbetering van de eigen woning. Daarnaast moeten schulden vanaf 2013 worden afgelost in 360 maanden.
- Is de rente fiscaal aftrekbaar en redelijk? Naar dit onderdeel wordt kritisch gekeken omdat de rente soms aan de hoge kant is. Soms kan een rente van 6% best acceptabel zijn, hierbij kijken naar: "wat zou een onafhankelijke derde als rentevergoeding willen ontvangen?" Het kan zijn dat door het ontbreken van zekerheden een hogere rente redelijk is. In de notitie van de Belastingdienst wordt als "fictie" een percentage van 3% genoemd, dit lijkt ons aan de lage kant (bij ontbreken zekerheden). In een procedure bij de Rechtbank uit 2018 is de rente vastgesteld op 4,5% (geen zekerheden), in 2013 bepaalde de Rechtbank dat 8% redelijk was.
Rente familiebank
Er is vaak discussie over de hoogte van de rente die vader / moeder aan de kinderen in rekening mag brengen. De rente moet zakelijk zijn, dat is het uitgangspunt. In een procedure bij de Hoge Raad in juni 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1111) wordt in 2015 gerekend met 9% rente voor een lening met een rentevastperiode van 15 jaar (geen zekerheden). De rente wordt door de inspecteur (en de rechters) vastgesteld op 4,5%.
Wat zijn aandachtspunten bij een familiebanklening?
- Laat het kind afsluitprovisie betalen, is fiscaal aftrekbaar en bij de ouders niet belast.
- Hoge rente is fiscaal voordelig (voordeel inkomstenbelasting is groter dan nadeel successieheffing).
- Ouders kunnen rente schenken aan de kinderen.
- Let op de aflossingseis op de hypotheek (anders rente niet aftrekbaar).